26 Kasım 2010 Cuma

LPG RUHSATA İŞLETME

Aracınıza lpg taktırdınız fakat ruhsata nasıl işleteceğinizi tam olarak bilmiyorsunuz.Bizde sizleri bilgilendirmek adına sizlere yol göstereceğiz.

1.proje Lpg takan işyeri tarafından makina mühendisince düzenlenerek araç sahibine teslim edilir.

2.fatura,lpg takan işyeri tarafından kesilir.

3.Sızdırmazlık raporu,her ilde sızdırmazlık raporu düzenleyen yerler mevcut sorarak öğrenebilirsiniz.

4.EK-1 belgesi Şöförler cemiyeti tarafından düzenlenecek.

5.Hazırlanan bu belgelerle birlikte TÜVTÜRK muayene istasyonuna gidilerek sıra alınır.Muayene sonrası aracınız muayeneden sorunsuz geçerse,düzenlenen belgelerle birlikte Trafik Tescil'in yolu tutulur.

6.hazırlanan belgeler trafik tescile teslim edilerek,yapılan işlem sonrası lpg işlenmiş olarak yeni ruhsatınız teslim edilir.


SIZDIRMAZLIK RAPORU:25 TL
EK-1 BELGESİ 10 TL
MUAYENE ÜCRETİ: 126 TL
TESCİL BELGESİ DEĞİŞİMİ TEK YAPRAK 46 TL

25 Kasım 2010 Perşembe

LPG OTOGAZ FİYATLARI


LPG NEDİR

· LPG; propan ve bütan gazlarının belli oranlarda karış ımından olu şan ve ingilizce Liquefied Petroleum Gases (Sıvılaş tırılmış Petrol Gazı) kelimelerinin ba ş harfleri ile ifade edilen bir petrol gazıdır.
· LPG renksiz ve kokusuzdur. Gaz kaçaklarının tespit edilmesi için sonradan kokulandırılır.
· LPG basınç altında depolanabilir, kalın çelik tank yada borularla ta şınabilir.
· LPG yanıcı ve patlayıcı bir gazdır. Üzerindeki basınç kaldırıldığ ında hava ile hacimsel olarak %2-9 oranında karış tığ ında patlayıcı bir gaz haline gelir.
· LPG havadan a ğır oldu ğu için kaçak durumunda su gibi akar ve en derin yerde birikir.
· Düş ük sıcaklıkta buharla şması nedeni ile sıvı gazın insan vücudu ile teması sonucunda ciddi deri yanıkları olu şturur.
· Isı arttıkça basıncı artar ve kritik bir sıcaklık ve basınçta, içinde bulundu ğu tankın patlamasına neden olabilir. LPG ya ğ ve boyayı eritebilir. Ayrıca doğ al lasti ği deforme eder. Bu yüzden motorlu araçlarda standartlara uygun malzemeden yapılmış borular kullanılmalıdır.

LPG’NİN AVANTAJLARI

· LPG Benzine Göre Ucuzdur.
· Temiz Bir Yanma Sağ lar.
LPG pistonların, segmanların, valflerin ve bujilerin a şınmasından meydana gelebilecek kur un, vernik ya da karbon atı ğı çıkarmaz. Motor karterini yada motorun yanma odalarını kirletmez. Motoru temiz tutar, karbon ve kurum oluş turmaz dolayısıyla motor ömrünü uzatır.
· Ateş leme Bujisinin Ömrünü Uzatır. Yanma odalarında ya da ateş leme bujilerinde tortu oluş maz, çünkü LPG’nin farklı karış ımlarındaki kuvvetlendiricilere ihtiyaç bulunmakmaktadır. Ate şleme bujileri, diğ er yakıtlardan, özellikle benzin kullanan araçların motorlarındaki bujilere göre daha uzun ömürlüdür.
· LPG Dönü şüm Sisteminde Yakıt Pompası Kullanılmaz. LPG basınç altında depolandı ğından benzin yakıt pompası devrede de ğildir, bu nedenle yakıt pompası, onarım ve de ğiş im masrafı olmaz.
· Karbüratör Masrafı Azdır. LPG yakıtlı motorlardaki karbüratör, birkaç hareketli parça ve kirliliğ i engelleyecek havalandırmasız basit bir mekanizma olup, karbüratör servisi ve tamiri yok denecek kadar azdır.
A şınma Süresi Dü şüktür.
Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı LPG yakıtlı motorlar yıl içerisinde daha fazla gün ve saatte çalış abilirler. Üretim süresi kaybı, parça ve i çi masraflarından daha az etkilenirler.
· Yakıt Sistemi Kapalıdır. Tamamen kapalı yakıt sistemi olması nedeni ile akıtma ve buharla ma kayıpları yoktur.
· Temiz ve Çevreci Bir Yakıttır. Özellikle LPG yakıtı kullanan araçların motor yakıtının dü şük kirlilik özellikleri kanıtlanmış tır. Yapılan araş tırmalar sonucunda LPG kullanılan motorlarda karbon monoksit tesiri benzine göre %50-90 oranında, hidrokarbon tesiri ise %38-62 oranında daha düş üktür.

LPG DÖNÜŞÜM SİSTEMLERİ



Benzinli motorların aynı zamanda LPG ile çalı şmasını sağ layacak dönü şüm sistemleri üç grupta sınıflandırılmış tır.

1. Grup
Bu gruptaki araçlar birinci nesil karbüratörlü araçladır. LPG dönüş üm sistemlerinin en basiti olan bu sistemde açık devreli LPG donanımı kullanılmaktadır. Yakıt tankından sıvı fazda alınan LPG, bir regülatör (buharla ştırıcı) yardımı ile emme manifoltunda yer alan bir gaz karı ştırıcıya gönderilerek hava ile karış tırıldıktan sonra silindirlere yollanmaktadır.

2. Grup
Bu gruptaki araçlar ikinci nesil yakıt püskürtmeli araçlardır. Bu dönüş ü sistemlerinde egzoz gazları içerisindeki oksijen miktarı ölçülerek, elektronik kumanda ünitesi yardımı ile yakıt miktarı regülatöre uygun ş ekilde verilmektedir.

3. Grup
Çok yaygın olarak kullanılmayan bu sistemler, üçüncü nesil sıvı LPG püskürtmeli sistemlerdir. Plastik manifoltlu araçların artmasıyla üçüncü nesil sistemlerde çoğ almaktadır.

LPG TANKI



LPG tankı basınçlı kaplar statüsünde olup en çok 115 atmosfer basınca ve dış etkenlere dayanımlı olarak yapılırlar. Genellikle bu tanklar; 3-4 mm kalınlığ ında özel saclardan imal edilirler. Ayrıca saclar özel kaynak sistemiyle birle ştirilir ve kaynaklar röntgen ış ınlarıyla kontrol edilirler. Silindirik ve stepne olmak üzere iki çeş it LPG yakıt tankı vardır. Bunlar kendi içlerinde ikiye ayrılırlar A tipi tanklar; 25 bar i letme basıncı, 30 bar test basıncına tabii tutulur, B tipi tanklar ise 25 bar i şletme basıncı ve 45 bar test basıncına tabii tutulurlar. Tanklar son derece sa ğlam çarpmalara karş ı esnek malzemelerden yapılmı şlardır. Tankların çarpma sonucunda yırtılması ve patlaması söz konusu de ğildir.

LPG tankları ECER 67 ve TSE standardında olmalıdır. LPG tankları imal tarihinden itibaren 10 yıldan fazla kullanılamazlar. LPG tankın binek araçlarda bagaj bölümüne, kendi orijinal sehpası üzerine montajı yapılmalıdır. Ayrıca tank en az iki adet orijinal bağ lama kayış ı ile sıkı sıkıya gerdirilerek ba ğlanmalıdır.
LPG tankın bağ lama kayış ları mutlaka lastik kaplamalı olmalıdır. Lastik kaplamasız çelik ba ğlama kayış ları tankın boyasının yıpranmasına ve korozyon sonucu ise tank ömrünün azalmasına neden olmaktadır.

LPG tankları; dış etkilerden korunması için epoksi boya ile boyanmaktadır. Tanktan sürekli LPG çeki şi nedeni ile tank dış yüzeyinde terleme ve nemlenme meydana gelir. Tank boyası herhangi bir nedenden dolayı bozulmuş veya yıpranmış ise tankın bu bölgelerinde korozyon oluş ur. Bu korozyon zamanla tankın delinmesine neden olabilir. Bunun önlenmesi için tankın yıpranan boyaları
temizlenerek bu bölgelerin yeniden epoksi boya ile boyanması sa ğlanmalıdır.
Aracın hareketli olması nedeni ile LPG tankı her gün sayısız titreş ime maruz kalır. Bunun sonucu tankı sabitleyen kayış larda gevş emeler meydana gelir. Ba ğlama kayış larının gevş emesi sonucu LPG tankı hareket ederek bağ lantı ayarlarının bozulmasına neden olur. Bu durum ise LPG tankı üzerinde bulunan multivalfin çalış ma açısının bozulmasına ve bakır borularının zorlanarak kırılmasına neden
olur. Bu nedenle LPG tankı ba ğlama kayış ları sık sık kontrol edilmeli, gevş eyen kayı şlar gerdirilerek tank sabit duruma getirilmelidir. Eğ er ba ğlantı kayı şlarının gevş emesi sonucu LPG tankı yerinden hareket etmi ş ise mutlaka yetkili LPG servisine gidilerek tankın multivalf montaj açısına uygun olarak yerine sabitleme i şleminin yaptırılması gereklidir.

MULTİVALF


Multivalfler LPG dönü şüm sistemlerinin en önemli elemanlarından biridir. ECE R 67 ve TSE standartlarına uygun olmalıdır. LPG dönüş üm sistemlerinde tank tipine uygun multivalf montajı yapılmalıdır. Bu uygulamada en çok karş ılaş ılan ve ciddi tehlike yaratan bir sorundur. Tank A tipi ise (25 bar i letme basıncı, 30 bar test basıncı) montajda kullanılan multivalfte A tipi (üzerinde emniyet ventili olan multivalf) olmalıdır.

Multivalfler LPG tankı üzerine do ğrudan bağ lanmaktadır. Kendi içlerinde ikiye ayrılırlar. A tipi multivalflerde; tanktaki basınç 25 bara ulaş tığ ında, bu basıncı düş ürmek için otomatik olarak açılan ve yüksek basıncın dü şürülmesini sa layan tahliye ventili (emniyet ventili) bulunur. B tipi multivalflerde ise tahliye ventili bulunmaz. 
Multivalflerin görevi:
· Tanka dolum i şlemini yapar. Yakıt alma i lemi sırasında yakıt pompasından gelen LPG multivalften geçerek tanka ulaş ır.Dolum limitini ayarlar. Mevcut standartlar ve güvenlik gereğ i tank %80 doldurulmalıdır. Multivalf bu görevi yerine getirir.
· Tanktaki gaz seviyesini ölçer.
· LPG’nin tanktan regülatöre ulaş tırılmasını sa lar.
· Multivalf üzerinde emme ve doldurma hatları üzerinde ventiller vardır. Tamir, bakım veya arıza sırasında bu hatlar ventiller kapatılarak kesilir. Böylece gaz çıkış ı engellenir.
· Aş ırı akımı keser. LPG otogaz sistemi kapalı bir devredir. Kapalı devrede meydana gelebilecek herhangi bir kaçak (Kaza veya arıza sonucu borularda oluş abilecek delinme) sonucunda LPG gazı çevreye hızla yayılmaya ba şlar. Bu istenilen bir durum değ ildir. Bu nedenle Multivalf üzerinde bu tür kaçaklar sonucu olu şan a şırı akımı engelleyen bir güvenlik sistemi vardır. Bu sistem böyle durumlarda devreye girerek tanktan aş ırı LPG çekimini engeller ve sistemi güvenlik altına alır.
Multivalflerin tank çapına ve tank tipine uygun olarak seçilmesi ve uygun çalış ma açısında montajının yapılması gerekmektedir. Bu konulardaki yanlış lık LPG sisteminizin emniyetli çalış masını engeller.Bunun için yetkili LPG servislerine baş vurarak tank ve multivalfin uyumlu olup olmadı ğını kontrol ettiriniz.

MULTIVALF KORUMA KUTUSU VE HAVALANDIRMA BORULARI



LPG dönü şüm sistemlerinin önemli elemanlarından biri de multivalf koruma kutusu ve havalandırma borularıdır. Multivalf koruma kutusu multivalfi ve bağ lantılarını içine alarak olu şabilecek gaz kaçaklarının havalandırma boruları aracılı ğı ile bagaj içerisinden araç dış ına tahliye edilmesini sağ lar.

Bu nedenle multivalf koruma kutusunun ve havalandırma hortumlarının sa lam ve bagaj içerisine gaz sızıntısını engelleyecek ş ekilde sızdırmaz olması gerekmektedir. Buralardan kaynaklanabilecek gaz sızıntısı bagaj içerisinde birikerek aracınızın yanmasına neden olabilecektir. Multivalf koruma
kutusunun veya havalandırma hortumlarının sürekli kontrol edilmesi, koruma kapa ğının, hortum kelepçelerinin sa ğlam olmasına ve hortumların yırtık olmamasına dikkat edilmelidir. LPG tankı aracın bagajı içersinde bulunduğ u için bagaj içerisine konulan yükler, koruma kutusunun ve kapağ ının kırılmasına, hortum kelepçelerinin çıkmasına veya hortumların delinmesine neden olabilmektedir.
Böylesi durumlarda mutlaka yetkili LPG servisine gidilerek bu hataların giderilmesi sağ lanmalıdır.

BENZİN-LPG VALFİ

BENZİN VALFİ
Benzin otomati ği ve karbüratör arasına konan, benzin geçi şini sağ layan veya kesen elektromanyetik bir aparattır. ECER 67 ve TSE standartlarına uygun imal edilmiş olmalıdır.

LPG VALFİ
LPG tankı ve buharlaş tırıcı arasında bulunan elektro-manyetik kumandalı bir valftir. Motor çalış madı ı veya benzin ile çalış tığ ında LPG akış ını kesmektedir. ECER 67 ve TSE standartlarına uygun imal edilmi ş olmalıdır.

REGÜLATÖR (BUHARLAŞTIRICI)


Motorun karbüratöre en yakın noktasına ve araca dikey olarak monte edilir. Görevi;
· Yüksek basınçta tanktan gelen LPG’nin atmosferik basınca dönüş ümünü sağ lamak
· Sıvı haldeki LPG’yi, motor suyunun sıcaklığ ından yararlanarak gaz haline dönüş türmek.
· Motorun ihtiyacına göre LPG ayarını yapmak
· Motorun devrine göre LPG ayarını yapmak

GAZ AYAR VANASI


Motorun 3500 d/dak ve üstündeki devirlerde ihtiyacı
olan LPG’yi sağ lamak amacı ile ayar vanası kullanılmaktadır. Motorun ihtiyacı olan gaz miktarı bulundu ğunda ayar vidası sabitlenir. Dolayısıyla motora en ideal gaz akış ı sağ lanmış olur.

LPG BAKIR BORUSU

LPG bakır borusunun temel görevi tanktaki gazı LPG valfine, LPG valfinden de regülatöre aktarmaktır. Bakır boru mutlaka 45 bar basınca dayanıklı olmalıdır.
Tankın üzerindeki multivalften çıkan basınca dayanıklı bakır boru, egzozdan asgari 150 mm uzaklıkta veya araya yalıtkan malzeme koyarak 50 mm uzaklıkta, egzozun kar ı tarafından, aracın en alt kanallarından, her 600 mm’de bir tutma mandalları ile tutturularak geçirilmeli, aracın yere sürtünmesi halinde bakır borunun zarar görmeyeceğ i bir noktadan regülatöre ula ştırılmalıdır.

Bakır borunun dış yüzeyi ta ş vb. çarpmalara kar şı dayanımı arttırmak amacıyla plastik ile kaplanmı ştır.Bakır boru şoför mahali ve çamurluklardan geçirilemez.
Çamurluklardan geçirilen bakır boru uygulaması sıkça kar şıla şılan yanlı ş bir uygulamadır. Bu yanlış uygulamada lastiklerden fırlayan ta şların çarpması sonucu bakır borunun delinmesine neden olunmaktadır. Ayrıca bakır borular zamanla LPG’den etkilenerek sertleş mekte, kırılgan bir yapıya sahip olmakta ve içlerinde korozif etki nedeni ile tıkanmalar olu şabilmektedir. Bu durumun yarataca ğı olumsuzlukları önlemek için bakır boruların 4 yılda bir de ği tirilmesi önerilmektedir.

YAKIT SEÇME ANAHTARI

 Ş oför mahaline monte edilen benzin veya LPG ile çalış ma ve bekleme seçenekleri bulunan anahtardır.
Görevi:
· Aracın benzinden LPG’ye, LPG’den benzine
geçi ini sa lar
· LPG tankında bulunan gaz seviyesini
gösterir.
· Gerektiğ inde benzin veya gaz valfinin kapalı konumda kalmasını sa ğlar.

ARAÇ VE SİSTEM KONTROLÜ PERİYODİK BAKIMLAR

Dönü şüm öncesi kontroller

Dönü şüm öncesinde aracın bakımlarının yapılmı ş olması ve ayarlarının iyi olması gerekmektedir. Aracın ateş leme sistemi kontrol edilmeli, yakıt sisteminin (karbüratör temizli i) bakım ve ayarı yapılmalıdır.

Dönüş üm Sonrası ilk Kontrol

Aracınıza LPG dönü şüm sistemi montajı yapıldıktan sonra kullanılan malzemelerin ve yapılan montajın standartlara uygun olup olmadı ğı konusunda mutlaka Makina Mühendisleri Odasına kontrol ettirilmesi ve Montaj Tespit Raporunun alınması önerilmektedir.

Dönüş üm Sonrası Periyodik Bakımlar

LPG dönü şüm sistemleri konu baş lığ ında anlatılan kurallara araç kullanıcısı hemen hemen her fırsatta dikkat etmeli ve buralardan kaynaklanan sorunları hemen gidermelidir.
LPG’li araçların periyodik bakımları her 10.000 kilometrede bir yaptırılmalıdır. Bu bakımlarda;
· Elektrik tesisatı kontrol (özellikle kaçak akım) edilerek, bağ lantılarda oksitlenme olup olmadı ğına bakılmalı.
· Buharlaş tırıcıda (Regülatörde) biriken kostik ve yabancı maddeler temizlenmeli
· LPG elektro valfindeki filtre temizlenmeli.
· Elektro valflerin ve buharlaş tırıcı regülatörün tamir takımları de ği ştirilmeli.
· Ana hortum ve ba lantı bileş enlerinin durumu kontrol edilmeli.
· Basınç düş ürücüsünün birinci ve ikinci kademe basıncı kontrol edilmeli.
· Diyafram üzerindeki basıncı kar şılayan delikte kirin birikip birikmedi i kontrol edilmelidir.

Ayrıca aracınızı her vize i şlemi öncesinde Makina Mühendisleri Odası’na
kontrol ettirerek Gaz Sızdırmazlık Raporunu almanız gerekmektedir.

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

LPG dönüş üm sistemleri doğ ru malzeme ve doğ ru montaj ile kullanıldı ğında güvenli bir yakıttır.
Aracınızda, güvenli bir çalı şmayı sa lamak için a şa ğıdaki önlemlerin alınması önerilmektedir.

· LPG tankı üzerinde bulunan multivalf, tankın % 80 doldurulmasını sa layacak şekilde ayar edilmiş tir. LGP dolumu sırasında daha fazla yakıt almak amacıyla LPG tankının ileri geri sallanması, multivalf ayarının bozulmasına neden olacaktır. Bu durumda ise LPG tankına fazla yakıt alınacaktır. Bu ise son derece tehlikeli bir durumdur.
LPG tankı kullanım ömrü imalat tarihinden itibaren 10 (on) yıldır.
· LPG tankı ECR-67R ve TSE 12095 standardına uygun olmalıdır.
LPG tankı, pvc kaplı iki adet çelik kuş akla bağ lanmalıdır.
· LPG tankı ile benzin tankı arasında yalıtkan bir malzeme yok ise aralarında en az 50 mm mesafe olmalıdır.
· LPG tankı ile üzerinde bulundu ğu sehpa birbirine temas etmeyecek şekilde izolasyon yapılmalıdır.
· LPG tankı ile multivalfin nominal çapları birbirine eş it olmalıdır.
· LPG tankının montajı multivalf üzerinde belirtilen açıda olmalıdır.
· Sızdırmazlık kutusu ve havalandırma hortumları mutlaka monte edilmelidir.
· Sızdırmazlık kutusu kapa ı mutlaka takılmalı, kırık ya da çatlak olmamalıdır.
· Havalandırma hortumları alt bacaları mutlaka takılmalıdır.
· Havalandırma hortumları yırtık, kopuk, ekli olmamalı; içinden kablo vb. şeyler geçirmek amacıyla kesinlikle delinmemeli ve sızdırmazlığ ı sa ğlamak için her iki ucuna da metal kelepçe takılmalıdır.
· LPG dolum a zı kesinlikle bagaj içerisinde olmamalıdır.
· LPG montajında kullanılan elemanların tamamı ECR-67R ve TSE standardına uygun olmalıdır.
· LPG bakır boruları üzeri pvc kaplı ve minimum 1 mm et kalınlı ğında olmalıdır.
· LPG bakır boruları kesinlikle araç kabini ve çamurluk içinden geçirilmemelidir.
· LPG bakır boruları ve LPG tankları egzost boru, susturucu ve manifoldlarından en az 15 cm mesafede olmalıdır. Çok zorunlu durumlarda en az 5 cm yaklaş ıldı ğında kalınlı ğı en az 1 mm olan yalıtkan malzeme ile yalıtılmalıdır.
· LPG bakır boruları araç altında en az 60 cm aralıklarda kro elerle tutturulmalıdır.
· Regülatör - gaz ayar vidası – mikser arasına üzeri çelik tel kaplı orijinal LPG hortumları takılmalıdır.
· Motorun ilk çalış tırılması veya stop edilmesi durumunda güçlü bir LPG kokusu duyulabilir, bu normaldir. Ancak aracınız çalı şmaya devam ederken meydana gelen LPG kokusu herhangi bir sızıntıya iş arettir. Bu durumda aracınızı bekletmeden yetkili servise götürmeniz gereklidir.
· Aracınızı herhangi bir ateş e yakın bölgeye park etmeyiniz. LPG buharı havadan a ğırdır, herhangi bir kaçak oldu ğunda LPG en dü şük seviyeye yönelecektir. Bu yüzden aracınızı; gaz sızıntısı ihtimalini dü şünerek kanalizasyon, çukur ya da buna benzer alanlara park etmeyiniz.
· Eğ er aracınızı uzun süre kullanmayacak ve uzun süre garajda tutacaksanız multivalf üzerinde bulunan LPG yakıt kesme valfini kapatmanız önerilmektedir.
· Aracınızın LPG ile çalı tı ğını belirten çıkartmaları aracın ön ve arka camına yapış tırınız.
· LPG dönü şümünden sonra mutlaka sızdırmazlık testi yapılmalıdır.
· Ateş leme sıcaklığ ı 500 C’dir. Ate leme sıcaklı ğının yüksek ve yakıt karı şım oranının düş ük olması nedeni ile benzine göre LPG kaçağ ından yangın tehlikesi azdır.
· Yakıt kaça ğı oluş tuğ unda sigaralar söndürülmeli, motor ve tüm elektrik aksamları kapatılmalıdır.
· LPG sızıntısı ile cildinizi temas ettirmeyin. Soğ utucu bir yapıya sahip olan LPG soğ uk yanıkların oluş masına neden olur.
· Araçlarda ısıtma amaçlı açık alevli ısıtıcılar kesinlikle kullanılmamalıdır.
· Uzun süre benzin kullanılmaması nedeniyle benzin hortumları, karbüratör contaları, karbüratör ş amandıra topu ve benzin otomatikleri kuru çalı şmadan dolayı deforme olabilir. Bunlar kontrol ettirilmeli arızalı olanlar de ği tirilmelidir.
· LPG’li araçlar yeraltı otoparklarına park edilmemelidir.
· Araç günde 2 defa bir süre benzinle çalış tırılarak benzin yakıt sisteminin kuru kalması engellenmelidir.